روستای گرو

برگرفته از سایت روستاهای ایران

روستای گرو که در فاصله کوتاهی از شهر کلات نادر واقع شده است بر مبنای مستندات فردوسی در داستانهای شاهنامه  -که اماکن جغرافیایی یاد شده در آن با نامهای امروزی  این منطقه تطبیق میکند  - چنین بنظر میرسد که دارای تاریخی کهن باشد هرچند مکان کنونی آن با محل استقرار گرو قدیمی یکی نیست. از آنجائی که در طول تاریخ ایران وتهاجمات صورت گرفته از ناحیه اقوام خارجی بیشتر دشتها وشهرهای بزرگ واقع بر سر راهها مورد دستبرد و ویرانی واقع میشدند و روستاها ومناطق کوهستانی کمتر مورد توجه بودند.از این رو  فرهنگ وسنن این مناطق کمتر دچار تغییر و تحول شده و تا حدودی بافت اولیه خود را حفظ کرده اند به گونه ای که اصل و ریشه برخی رسوم به گذشته های دور و باستانی پیوند میخورد منطقه کلات نادر و روستای گرو که در این دژ تاریخی واقع شده است در زمره مناطق یاد شده است که از سوی محققین کمتر  موردبررسی قرار گرفته است.

 

موقعیت مکانی روستای گرو

برای کسی که یکبار به کلات سفر کرده باشد تونل ورودی شهر آشناست .درست روبروی تونل از حاشیه خیابان اصلی کلات و کنار شرکت مسافربری دره نادر جاده ای جدا شده و روبه سر بالایی ادامه پیدا میکند به منطقه گسترده و بازی می رسد که از سوی کلاتیها  تخته گرو خوانده می شود .این جاده بطول 6یا 7کیلومتری امتداد می یابد که از لحاظ زمانی در  کمتر از 15 دقیقه با ماشین پیموده میشود .

این تنها راه ماشین رو و آسفالته گرو می باشد بقیه راههایی که از گرو آغاز وغالبا"هم به مناطق ییلاقی محل کوچ دامداران ختم  می گردد همه غیر ماشین رو و بیشتر با پای پیاده وچهار پایان اهلی طی میشود.

روستای گرو را با وجود دربرگرفتن زمینهای زراعی گستره که بصورت دیم کشت می شوند نمی توان دشت به شمار آورد .قرارگرفتن در نقطه ای مرتفع واحاطه داشتن به دره های دهچه وکلات باعث شده است که آب وهوای آن نسبت به مناطق مذکور در زمستانها سردتر و تابستانها هوایی نسبتا"خنک و ملایم داشته باشد به گونه ای که نیاز به استفاده از وسایل سرمازایی  چون پنکه و کولر کمتر احساس می شود .

همین مساله ارتفاع و قرار گرفتن بر پشته ای صخره و کوه از سویی مانع حفر چاه عمیق در این روستاست و از سوی دیگر مهمترین عامل عدم ماندگاری آبهای سطحی فراهم شده از آب برف و باران در فصول باران زا می باشد که با تشکیل سیلابهایی تند به سمت نقاط پست وکم ارتفاع یعنی دره دهچه و کلات سرازیر می گردد.

گرو در شاهنامه

واژه گرو که امروزه به روستایی در ضلع غربی قلعه کلات اطلاق میگردد درشاهنامه فردوسی به اشکال (گروگرد،گروی،گیرو)|بکار رفته است. گیرو اسم پهلوانی بوده که در بزم بهرام گور از آن یاد شده است بنابر قولی دیگر گرو شکل تغییر یافته کلمه (ویرو)که از نجبا دوران اشکانی وبرادر ویس معروف در منظومه "ویس ورامین"  میباشد.

 فردوسی در جریان لشکرکشی طوس به توران وعبور از منطقه کلات از محلی بنام گروگرد (گرو+گرد) یاد میکند.پسوندگرد درلغت بمعنای قلعه میباشد که به مرور زمان حذف شده است.هر چند تعیین محل دقیق گروگرد مشخص نیست اما به احتمال قریب به یقین میبایستی حدفاصل روستای چرم وقلعه فرود یا نقطه ای که در محل بنام"حولیها"خوانده میشود، قرار گرفته باشد چراکه طوس ضمن تسخیر چرم درحین حرکت برای نبرد با فرود در بین راه به تژاو قلعه بان گروگرد  که از یاران فرود بوده است بر میخورد.

                    سپهبد چو لشکر براو گرد شد              از آتش  به راه گروگرد شد

                    گروگرد بودی نشستگاه تژاو               سواری که بودیش با شیر تاو

درروایت" فرود سیاوش "حکیم طوسی شرح مفصل نبردها را باستایش از شجاعت فرود ویارانش

وسرزنش طوس پهلوان نامدار وهمشهری خودکه عامل اصلی خونریزی بود ، ذکر کرده است.

در جای دیگری که از گروگرد یاد شده هنگام جمع آوری سازوبرگ جنگی ولشکرآرایی طرفین میباشد .        

            پرستار و زمادیان گله             بدشت گروگردکرده یله                

اما چیزی که با واقعیت سازگارتر بنظر می آید برگرفته شدن نام گرو امروزی ازهمان گروگردی است که طبق شاهنامه در همان حوالی واقع شده است.و گویا ساکنان اولیه گرو با خرابی وغیر مسکون شدن گروگرد باین نقطه کوچ کرده وبرای جلوگیری از فراموشی دیار آباواجدادی خود نام آن را بر اینمحل جدید نهاده اند.

دقت و تامل در زبان و لهجه مردمان این روستا شاهدی دیگر بر این مدعاست،با وجود کثرت لغات واصطلاحات  ترکی ،عربی وکردی دراین زبان اما قالب وشکل کلی زبان یعنی بکارگیری نوع فعل،ضمایر فاعلی ومفعول در جمله بندی  کاملا فارسی میباشد.و این موضوع در نقطه ای که زبان فارسی در اقلیت قرار گرفته نمیتواند  اتفاقی باشد.

نقشه ماهواره ای روستای گرو