شهرستان کلات نادر در شمال شرقی استان خراسان رضوی و در دامنه شمالی کوههای مرتفع و مصفای هزار مسجد با وسعتی در حدود 3500 کیلومتر مربع در 150 کیلومتری شهرستان مشهد قرار گرفته است . دور تا دور شهر کلات را حصاری طبیعی و سر به فلک کشیده ، صعود ناپذیر و بیضی شکل احاطه کرده . در این قلعه مستحکم و دژ طبیعی و تسخیر ناپذیر بدلیل موقعیت ویژه آن در طول تاریخ همواره مورد توجه سرداران ، جنگ آوران و نیز طاغیان بوده است که در کهن ترین متون تاریخی ( شاهنامه فردوسی ) از آن نام برده شده است . پیشه کلاتیها عمدتا" کشاورزی ، دامداری ، باغداری و بویژه شالیکاری می باشد . ابریشم بافی ، قالی و قالیچه بافی از جمله صنایع دستی و هنرهای دستی کم نظیر نوین ناحیه به شمار می آید .
در عهد سامانیان ابو علی وفائق 2 تن از سرداران و امرای خراسانی پس از شکست به قلعه کلات پناه می برند . همچنین در عصر ایلخانان مغول ارغون پسر آباقان پس از شکست در برابر احمد تکودار به دژ کلات پناهنده می شود و احتمالا" از همان زمان است که دربند و مدخل جنوبی کلات به نام «دربند ارغوانشاه» شهرت یافته است و در دوران تیموری نیز این ناحیه دستخوش حوادث و رویدادهای گوناگونی می شود .
بدون تردید شهرت اصلی کلات بدلیل انتساب آن به « نادرشاه افشار» است که پایه قدرت و تقویت نیروی نظامی وی در سرآغاز شکل گیری قدرتش بوده است بنابراین دوران طلایی و رونق کلات عهد نادری بوده و پس از آن به تدریج از نقش تعیین کننده و مؤثر آن در حوادث سیاسی و نظامی خراسان کاسته شده تا به امروز که دیگر بار به اعتبار جایگاه تاریخی و وجود آثار و موقعیت جغرافیایی مکان قابل توجهی برای گردشگران داخلی و خارجی گردیده است . عمارت خورشید ، مسجد کبود گنبد ، کتیبه نادری ، برجهای نادری ، بند نادری ، قلعه فرود ، برج ارغون شاه از جمله مهمترین آثار تاریخی شهرستان و مجموعه آبشار قره سو ، آبشار اورتکند ، جنگل ارس هزار مسجد ، تفرجگاههای ایده لیک ، حمام قلعه و سینی از جمله مهمترین تفرجگاهها و مناظر طبیعی بی شمار شهرستان می باشد .
شهر کلات حدود 8000 نفر را در خود جای داده که به زبانهای کردی ، ترکی ، لری و فارسی تکلّم می نمایند . (وسعت محدوده شهر که گسترش طولی دارد حدود 8/1 کیلومتر مربع می باشد) این شهردارای 2 دروازه ورود و خروج میباشد. یکی در شمال شرقی شهر بنام دروازه نفطه و دیگری در جنوب غربی آن بنام دروازه دربند ارغون شاه می باشد . که راه اصلی قبل از احداث تونل بوده و دارای مناظر بسیار زیبا و کم نظیر که هر رهگذری را مجذوب خود می سازد .
شهر کلات با استفاده از راه آسفالته با شهرهای مشهد و درگز ارتباط دارد . لازم به ذکر است این راهها دارای پیچ و خمهای فراوان خطرناک و گردنه (حدود 40 کیلومتر) می باشد که عبور و مرور در این راهها خصوصا" در فصل پاییز و زمستان را با خطرات و مشکلات فراوان همراه می کند . از لحاظ راههای روستایی نیز تعداد اندکی از روستا ها دارای جاده آسفالته بوده و مابقی روستاها از راههای ارتباطی مناسبی برخوردار نیستند . این امر مشکلات فراوانی برای مردم و ارگانهای دولتی مخصوصا" مرکز بهداشت شهرستان که عهده دار ارائه خدمات بهداشتی _ درمانی به روستاییان می باشد ایجاد کرده است .
این عکس ها مربوط به زمانی هستند که دروازه ورودی در داخل زو هنوز سالم و پابرجا بود.
ضمنا از تمامی شما عزیزان دعوت می شود که اگر عکسی قدیمی از کلات و مکان های مختلف آن دارید به ایمیل بنده بفرستید تا آن را با ذکر نام شما در وبلاگ قرار دهیم .
alinoori44@yahoo.com
شهر کلات نادر با جمعیتی حدود 10هزار نفر یک شهر تاریخی محسوب می شود . این شهر با اینکه دارای پیشینه درازی است ولی بیشتر شهرت خود را مدیون نادر شاه افشار موسس سلسله افشاریه است . نادر که خود اهل اطراف کلات بود دوره ای از عمرش را در کلات گذراند و به اهمیت کلات در زمینه دفاع در جنگ ها پی برد او دور تا دور کلات را نگهبان گذاشت و هر جایی را که نیاز بود دیوار کشید یا دروازه ای درست کرد و یا برج دیده بانی در آنجا برافراشت . نادر حتی می خواست مقبره خود را در کلات قرار دهد و از آن جهت کاخ خورشید را ساخت . او حتی در آن زمان برای آب از قره سو لوله کشی کرده بود که امروزه لوله های سفالی آن در خاک برداری های ساختمانی از زیر زمین بیرون می آید. نادر شاه افشار در تنها دروازه ورودی شهر سعی داشت کتیبه ای را از خود به یادگار بگذارد که با مرگش این کتیبه ناتمام ماند .
از جمله بناهای تاریخی شهر کلات می توان به کاخ خورشید ، مسجد جامع ، بند نادری و کتیبه نادری اشاره کرد.
در دامنه شمالی این رشته کوه، منطقه کلات نادری قرار گرفته و در کوهپایههای این کوهستان، دشت قره قوم ترکمنستان ، در شمال شرق آن مشهد قرار دارد. غرب و شمال غربی آن شهرستان درگز قرار گرفته است.
امتدادرشته کوه هزار مسجد در جنوب منطقه سرخس، از تپههای تشکیل شدهاست که ارتفاع آن از ۸۰۰ متر تجاوز نمیکند. رودخانه هریرود که در اینجا تجن نام دارد و مرز ایران و ترکمنستان را تشکیل میدهد، شکافی را در این تپهها باز میکند و ارتفاع این تپه ها۲۵۰ متر است.
منبع : ویکی پدیا
برگرفته از سایت روستاهای ایران
روستای گرو که در فاصله کوتاهی از شهر کلات نادر واقع شده است بر مبنای مستندات فردوسی در داستانهای شاهنامه -که اماکن جغرافیایی یاد شده در آن با نامهای امروزی این منطقه تطبیق میکند - چنین بنظر میرسد که دارای تاریخی کهن باشد هرچند مکان کنونی آن با محل استقرار گرو قدیمی یکی نیست. از آنجائی که در طول تاریخ ایران وتهاجمات صورت گرفته از ناحیه اقوام خارجی بیشتر دشتها وشهرهای بزرگ واقع بر سر راهها مورد دستبرد و ویرانی واقع میشدند و روستاها ومناطق کوهستانی کمتر مورد توجه بودند.از این رو فرهنگ وسنن این مناطق کمتر دچار تغییر و تحول شده و تا حدودی بافت اولیه خود را حفظ کرده اند به گونه ای که اصل و ریشه برخی رسوم به گذشته های دور و باستانی پیوند میخورد منطقه کلات نادر و روستای گرو که در این دژ تاریخی واقع شده است در زمره مناطق یاد شده است که از سوی محققین کمتر موردبررسی قرار گرفته است.
ادامه مطلب ...